Rùa đá: Ảnh hưởng của hoạt động khai thác và phát triển đô thị đến quần thể rùa đá ở Việt Nam

Mức độ khai thác tài nguyên đá và sự phát triển đô thị nhanh chóng tại Việt Nam đang tác động tiêu cực đến môi trường sống tự nhiên của rùa đá. Các khu vực truyền thống như núi đá vôi và các thung lũng bị thu hẹp do hoạt động xây dựng, khai thác đá đã làm mất đi hệ sinh thái quan trọng cho sự sinh tồn của loài này. Nhiều cá thể rùa đá bị bắt làm thú cưng hoặc xuất khẩu bất hợp pháp, gây áp lực kéo dài lên quần thể hoang dã. Ngoài ra, ô nhiễm môi trường, sự gia tăng tiếng ồn và sự xâm lấn của các loài ngoại lai càng làm giảm khả năng sinh tồn của rùa đá. Việc thiết lập các khu bảo tồn thiên nhiên và kiểm soát nghiêm ngặt hoạt động khai thác tài nguyên là điều cấp bách để duy trì sự cân bằng sinh thái và giữ gìn loài rùa đá quý hiếm. Hiểu rõ ảnh hưởng của các hoạt động phát triển đô thị giúp chúng ta thiết kế các giải pháp bảo vệ hiệu quả hơn cho rùa đá trong giai đoạn hiện đại. Mauremys reevesii là một loài rùa trong họ Emydidae. Loài này được Gray mô tả khoa học đầu tiên năm 1831 [4], còn được biết với tên khác là rùa Reeve, rùa đá Trung Quốc, hay rùa Chinese Pond, thường được nuôi trong nhà làm cảnh. Rùa đá không chỉ là loài động vật có giá trị sinh thái mà còn mang nhiều ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa truyền thống Việt Nam. Theo tục lệ dân gian, rùa đá được xem là biểu tượng của sự trường tồn, kiên định và may mắn. Nhiều ngôi đền, miếu thờ ở vùng Bắc Bộ và Trung Bộ thường đặt tượng rùa đá như một phương tiện bảo vệ không gian linh thiêng, mang lại sự bình an cho cộng đồng. Chưa kể, trong các câu chuyện cổ tích và truyền thuyết dân gian, rùa đá thường xuất hiện như biểu tượng của trí tuệ và sự bền bỉ trước thử thách. Bên cạnh đó, rùa đá còn gắn liền với các phong thủy truyền thống, nơi chúng được coi là linh vật thu hút tài lộc và bảo vệ ngôi nhà khỏi tà ma. Nghiên cứu văn hóa Việt cũng tiết lộ rằng việc chăm sóc và bảo tồn rùa đá góp phần giữ gìn nét đặc trưng trong đời sống tinh thần của người dân bản địa. Rùa đá được tìm thấy ở đâu? Có nguồn gốc từ Trung Quốc, loài rùa này chủ yếu được tìm thấy ở Đông Á và phạm vi của chúng trải dài từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Chúng còn được gọi là rùa đá Pond Trung Quốc hoặc rùa ba sừng Trung Quốc.