Phó giáo sư thường là những chuyên gia dẫn đầu trong các dự án nghiên cứu quan trọng, góp phần giải quyết thách thức thực tiễn ở nhiều lĩnh vực như công nghệ, y tế, môi trường và giáo dục. Với kinh nghiệm và năng lực chuyên môn, họ thúc đẩy việc thực hiện các đề tài nghiên cứu bài bản, đảm bảo tính khoa học và ứng dụng cao. Việc này không chỉ nâng cao uy tín đơn vị đào tạo mà còn giúp đất nước nâng cao năng lực nghiên cứu, phát triển sản phẩm khoa học công nghệ mới. Phó giáo sư còn phối hợp với doanh nghiệp và các tổ chức chính phủ để triển khai các dự án mang tính thực tiễn rõ rệt, giúp tối ưu hóa nguồn lực và hiệu quả nghiên cứu. Ngoài ra, họ thường xuyên hướng dẫn nghiên cứu sinh, truyền đạt kinh nghiệm và kỹ năng nghiên cứu thực tế, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng. Các đóng góp từ phó giáo sư không chỉ giới hạn ở cấp độ nghiên cứu mà còn lan tỏa đến cộng đồng nhờ vào việc phổ biến kiến thức khoa học một cách thiết thực. Do đó, các dự án do phó giáo sư dẫn dắt luôn có uy tín và tỷ lệ áp dụng cao, làm tăng giá trị khoa học xã hội và kinh tế cho Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và cải tiến. Ở nhiều nước tồn tại các chức danh khoa học như Assistant Professor (Trợ lí giáo sư ), Associate Professor ( Phó giáo sư ), Professor (Giáo sư ) và tất cả đều chỉ có giá trị trong một trường đại học nhất định. Vai trò của phó giáo sư trong việc đào tạo nhân lực chất lượng cao không thể thiếu trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Là người truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm chuyên sâu, phó giáo sư góp phần đào sâu nội dung giảng dạy, nâng cao kỹ năng tư duy và nghiên cứu cho sinh viên. Họ cũng là những người lãnh đạo các nhóm nghiên cứu sinh, hướng dẫn các đề tài luận văn, hội nhập chương trình quốc tế, đảm bảo chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu phát triển xã hội. Phó giáo sư thường xuyên cập nhật các phương pháp giảng dạy tiên tiến, áp dụng công nghệ mới nhằm tạo môi trường học tập linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Việc họ gắn bó chặt chẽ với sinh viên góp phần thúc đẩy tinh thần học tập, phát triển năng lực mềm và kỹ năng nghề nghiệp thiết thực cho thế hệ tương lai. Ngoài ra, phó giáo sư cũng hợp tác với các tổ chức giáo dục và doanh nghiệp để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với xu hướng thị trường lao động. Nhờ vậy, họ góp phần quan trọng vào việc nâng cao vị thế và chất lượng đào tạo đại học, tạo nền tảng vững chắc phát triển nguồn nhân lực cho đất nước. Phó giáo sư là một chức danh khoa học, chức danh hoặc chức vụ dành cho cán bộ giảng dạy cao cấp trong các bộ môn của một trường đại học hoặc viện nghiên cứu, do chính phủ Việt Nam phong tặng đáp ứng các tiêu chí sau: đáp ứng các yêu cầu của pháp luật về (lĩnh vực) hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học. Phó giáo sư có cấp bậc thấp hơn giáo sư.
