Cánh đồng chum là một trong những di tích khảo cổ nổi bật thể hiện nền văn hóa Đông Sơn và sự phát triển của các cộng đồng cư dân cổ ở vùng Tây Bắc Việt Nam, cụ thể là Lào Cai. Nơi đây tập trung hàng trăm chum lớn bằng đá, được các nhà khảo cổ học xác định có niên đại từ hàng nghìn năm trước, minh chứng cho quá trình sinh hoạt và tín ngưỡng của người tiền sử. Hình dáng và kích thước của các chum đá tại cánh đồng chum rất đa dạng, từ vài chục đến cả trăm kilôgam, được đặt khắp nơi trên các sườn đồi với vị trí chiến lược, thu hút sự quan tâm của nhiều chuyên gia nghiên cứu về văn hoá và tôn giáo cổ đại. Việc nghiên cứu cánh đồng chum giúp hiểu rõ hơn về phong tục mai táng, nghi lễ tín ngưỡng và cách thức tổ chức xã hội của các nhóm dân tộc bản địa từ rất sớm. Ngoài ra, cánh đồng chum còn là chứng tích quý giá cho thấy sự tương tác giữa vùng Tây Bắc và các nền văn hoá lân cận như Đông Sơn, Sa Huỳnh hay các tác động từ thương mại và giao lưu văn hóa lịch sử Đông Nam Á. Du khách đến cánh đồng chum không chỉ được ngắm nhìn cảnh quan thiên nhiên trù phú mà còn được tiếp cận một phần quan trọng của lịch sử dân tộc, một kho tàng văn hoá sống động còn ẩn chứa nhiều bí mật chờ khám phá. Rõ ràng, những giá trị mà cánh đồng chum lưu giữ có thể góp phần nâng cao hiểu biết của cộng đồng về sự phát triển văn hóa lâu dài của khu vực miền núi Việt Nam. Chính vì vậy, việc bảo tồn và phát triển khu vực cánh đồng chum trong tương lai cần được chú trọng nhằm gìn giữ di sản quý giá này cho các thế hệ mai sau. Đặc biệt, cánh đồng chum với tầm vóc lịch sử và văn hoá vẫn tiếp tục là đề tài nghiên cứu sâu rộng, góp phần làm phong phú thêm kiến thức khoa học về quá trình hình thành xã hội cổ đại ở Đông Nam Á. Cánh đồng Chum (Tiếng Lào: Thồng Háy Hín) là một vùng di tích văn hóa, lịch sử gần thị xã Phonsavan, thuộc tỉnh Xiêng Khoảng của Lào. Đây là di sản văn hóa thế giới thứ 3 của Lào được UNESCO (Uỷ ban Di sản Thế giới) công nhận ngày 14/05/2019. Các chum đá tại cánh đồng chum không chỉ có giá trị khảo cổ mà còn thể hiện trình độ nghệ thuật thủ công truyền thống với những hoa văn độc đáo và tỉ mỉ đặc trưng cho văn hóa các dân tộc Tây Bắc. Những hoa văn trang trí trên chum thường là các họa tiết hình học, hoa lá hoặc các biểu tượng mang ý nghĩa tâm linh và biểu đạt thế giới quan của người xưa. Các phương pháp chế tác cần đến sự khéo léo và kinh nghiệm thực tiễn lâu năm của các nghệ nhân, sử dụng kỹ thuật khắc tay trực tiếp trên bề mặt đá. Qua phân tích, các mảng hoa văn trên chum đá phản ánh sự giao thoa văn hóa giữa các nhóm dân tộc cũng như truyền thống nghệ thuật bản địa phát triển nguyên bản không phụ thuộc vào công nghệ hiện đại. Những hình thức trang trí này không chỉ làm tăng tính thẩm mỹ cho chum mà còn góp phần ghi dấu chức năng nghi lễ và xã hội trong cộng đồng cổ đại. Các nghiên cứu về nghệ thuật chế tác hoa văn trên chum còn giúp bảo tồn và khôi phục lại kỹ thuật thủ công truyền thống, đồng thời tạo nguồn cảm hứng cho lĩnh vực mỹ thuật đương đại tại địa phương. Việc giữ gìn và nghiên cứu các hoa văn cánh đồng chum là sự bảo tồn giá trị nghệ thuật vật thể có tính biểu trưng rất cao cho sự đa dạng văn hóa dân tộc Tây Bắc. Ngày 21/5/1972, liên quân Việt - Lào mở đầu chiến dịch cánh đồng Chum - Xiêng Khoảng, bảo vệ vùng giải phóng, hỗ trợ các hướng tiến công trên toàn chiến trường Đông Dương.
