cách xác định ngôi kể: Ứng dụng phương pháp đọc kỹ lưỡng để nhận biết ngôi kể trong các tác phẩm văn học

Phương pháp đọc kỹ lưỡng từng câu từng đoạn là cách hữu hiệu để cách xác định ngôi kể đạt được độ chính xác cao nhất, bởi ngôi kể không chỉ phụ thuộc vào đại từ mà còn liên quan mật thiết tới phong cách kể chuyện và mạch xây dựng hình ảnh nhân vật. Khi tiếp cận tác phẩm, người đọc cần chú ý không chỉ đại từ nhân xưng mà còn những dấu hiệu trực tiếp của sự xuất hiện nhân vật kể chuyện, cách họ tiếp cận sự việc ra sao. Việc ghi chú lại những đại từ chính, tạm thời loại bỏ những câu thoại không thuộc người kể và theo dõi sự biến đổi ngôi kể cũng rất hữu ích. Một điểm cần lưu ý khi áp dụng cách xác định ngôi kể bằng phương pháp đọc kỹ là sự khác nhau giữa ngôi kể toàn tri, ngôi kể phân vai và ngôi kể hạn chế, mỗi loại đều có giọng điệu và quan điểm riêng biệt. Đôi khi tác giả còn sử dụng sự thay đổi linh hoạt giữa các ngôi kể để tăng tính hấp dẫn, thách thức người đọc. Do vậy, việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi sự tập trung, kiên nhẫn và khả năng tổng hợp thông tin đa chiều. Người đọc có thể đánh dấu lại các dấu hiệu nhận biết như đại từ, thì động từ, hành động của nhân vật kể để từ đó nhận diện đúng ngôi kể trong từng đoạn văn. Với cách xác định ngôi kể dựa trên phương pháp này, người tiếp nhận tác phẩm sẽ có trải nghiệm sâu sắc hơn và nắm bắt nội dung trọn vẹn từng lớp ý nghĩa mà tác giả muốn truyền tải. Người kể không phải chỉ kể chuyện (miêu tả những gì “tôi thấy”) mà còn kể tâm trạng (miêu tả những gì “tôi cảm”, “tôi nghĩ”). Do đó, nó luôn luôn sống động. Kể và suy ngẫm, kể và tự ý thức, kể và độc thoại là những biểu hiện đặc biệt của cách kể chuyện. Trong thể loại truyện ngắn, cách xác định ngôi kể cần sự tinh tế hơn do tác giả thường dùng các ngôi kể đặc biệt nhằm tạo đột phá trong cách kể chuyện và tăng tính bất ngờ. Truyện ngắn thường có bố cục cô đọng nên mỗi chi tiết liên quan đến ngôi kể đều có vai trò quan trọng trong việc định hướng cảm nhận người đọc. Thông thường, truyện ngắn dùng ngôi kể thứ nhất để tạo sự chân thực và gần gũi, tuy nhiên không ít trường hợp tác giả lại lựa chọn ngôi kể thứ ba toàn tri hoặc giới hạn nhằm xây dựng góc nhìn bao quát hơn. Để cách xác định ngôi kể chính xác trong truyện ngắn, người đọc cần đặc biệt quan tâm đến giọng điệu, thái độ của người kể đối với nhân vật và sự vật, cũng như thời gian sự kiện được tường thuật. Việc theo dõi chi tiết các đại từ xuất hiện không chỉ ở phần tường thuật mà còn trong đối thoại giúp phát hiện sai biệt dễ dàng hơn. Một số truyện ngắn còn khéo léo sử dụng ngôi kể chuyển đổi hoặc trộn lẫn, đòi hỏi người đọc phải linh hoạt trong cách phân tích nội dung tổng thể. Sự quan sát tỉ mỉ và nhận biết phù hợp cách xác định ngôi kể sẽ giúp người đọc thưởng thức truyện ngắn không những về nội dung mà còn về nghệ thuật xây dựng câu chuyện, từ đó cảm nhận được chiều sâu và ý đồ sáng tác độc đáo của tác giả. Bài viết Ngôi kể trong văn tự sự chi tiết nhất đầy đủ lý thuyết, bài tập có lời giải chi tiết giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Ngôi kể trong văn tự sự.